લૉકડાઉન પછી સ્ટીલની ડિમાન્ડ વધી જતાં ભાવમાં 30 ટકાનો ઊછાળો

 

(પ્રતિનિધિ તરફથી) અમદાવાદ, તા. 7 ડિસેમ્બર, 2020, સોમવાર

એપ્રિલ-જૂન ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન લૉકડાઉનમાં અટકી પડેલા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટના અને બાંધકામ ઉદ્યોગના અટકી પડેલા કામકાજ ચાલુ થઈ જતાં સ્ટીલની ડિમાન્ડ નીકળતા 40થી 50 દિવસના ગાળામાં સ્ટીલના ભાવમાં 25થી 30 ટકાનો ઊછાળો આવ્યો છે.

બીજી તરફ 2020ના પહેલા નવ માસમાં ભારતની કાચા લોખંડ-રૉ સ્ટીલનું 7.20 કરોડ મેટ્રિક ટન થયું છે. જે 2019ના વર્ષના પહેલા નવ માસના ઉત્પાદન કરતાં 16.5 ટકા ઓછું છે. તેને પરિણામે પણ સ્ટીલના ભાવમાં ઊછાળો આવ્યો હોવાનું માનવામાં આવે છે.

અમેરિકા અને જાપાનમાં રૉ સ્ટીલના ઉત્પાદનમાં 19 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. જર્મનીમાં 15.7 ટકા, બ્રાઝિલમાં 9. 7. ટકા અને સાઉથ કોરિયામાં સ્ટીલના ઉત્પાદનમાં 7.5ટકાનો ઘટાડો થયો છે, એમ વિશ્વના સ્ટીલ ઉત્પાદકોના એસોસિયેશને જાહેર કરેલા આંકડાંમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે. 

સ્ટીલના ઉત્પાદનના આંકડાની વાત કરવામાં આવે તો વિશ્વ સ્તરે પણ સ્ટીલનું ઉત્પાદન ઓછું થયું છે. 2020ના પહેલા નવ માસમાં રૉ સ્ટીલનું ઉત્પાદન 134.70 કરોડ મેટ્રિક ટન થયુંછે.

2019ના વર્ષના પહેલા નવ મહિનામાં થયેલા ઉત્પાદન કરતાં 2020ના પહેલા નવ માસના ઉત્પાદનમાં 0.25 ટકા એટલે કે પા ટકાનો ઘટાડો બતાવે છે. અમેરિકા અને જાપાનમાં સ્ટીલના ઉત્પાદનમાં 19 ટકાન ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. તેથી જ અમેરિકા અને જાપાનમાં ભારતમાંથી નિકાસ થતાં ઓટો પાર્ટ્સની ડિમાન્ડ ખાસ્સી વધી ગઈ છે.

ઓટો પાર્ટ્સમાં એલ્યુમિનિયમ એલોય્ઝનો ખાસ્સો ઉપયોગ થાય છે. છેલ્લા છ માસમાં તેની નિકાસમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. ચીન સાથેના વેપાર વહેવારો ઓછા થયા હોવા છતાંય એલ્યુમિનિયમ એલોય્ઝની અને રૉ સ્ટીલની નિકાસ ભારતમાંથી ચાલુ જ છે. તેથી ભારતમાં ડિમાન્ડ કરતાં ઓછું સ્ટીલ મળી રહ્યું છે.

ગુજરાતના સપ્લાયર્સને સ્ટીલ સપ્લાય કરતી કચ્છ સ્થિતિ ઇલેક્ટ્રોથર્મ એનસીએલટી-નેશનલ કંપની લૉ ટ્રિબ્યુનલમાં ડિફોલ્ટર થઈ હોવાથી અને અન્ય કંપનીએ તેને ટેક ઓવર કરી હોવાથી તેના પ્રોડક્શન મંદ અને લગભગ બંધ પડી જતાં તેની પણ ગુજરાતના સ્ટીલ સપ્લાય પર અવળી અસર પડી છે. 

સ્ટીલના ઉત્પાદન સાથે સંકળાયેલા અને રૂા.100 કરોડથી વધુની નિકાસ કરતાં સૂત્રોનું કહેવું છે કે કોરોનાના કારણે એપ્રિલથી જૂન માસમાં પાઈપલાઈનમાં ખાસ્સો માલ પડયો રહ્યો હતો. પરંતુ લૉકડાઉન ખૂલ્યા પછીના ચાર પાંચ માસમાં માળખાકીય સુવિધા માટેના પ્રોજેક્ટ્સના કામકાજ ધમધમવા માંડયા હોવાથી સ્ટીલની ડિમાન્ડમાં ખાસ્સો વધારો થઈ ગયો છે.

તેથી પાઈપલાઈનમાં પડેલો માલ વપરાઈ ગયો છે અને સ્ટીલકંપનીઓ પાસેની ડિમાન્ડ વધી ગઈ છે. તેથી માલની શોર્ટેજ ઊભી થઈ છે. આ શોર્ટેજને પરિણામે 4-5 વર્ષથી નરમાઈથી ચાલી રહેલા સ્ટીલ ઉદ્યોગમાં ખાસ્સી ગરમી આવી ગઈ છે. એક સમયે રૂા. 40,000ના ટનેદીઠ ભાવે વેચાતા સ્ટીલનો ભાવ ઊછળીને રૂા. 55000ના મથાળાનેઆંબી ગયો છે.

બીજી તરફ બાંધકામ ઉદ્યોગના કામકાજ પણ વેગ પકડવા માંડયા હોવાથી સ્ટીલની ડિમાન્ડ વધી ગઈ છે. છેલ્લા સવાથી દોઢ મહિનાથી તેની ડિમાન્ડમાં પણ ખાસ્સો વધારો આવી ગયો છે. કારના અટકી પડેલા વેચાણ પણ વધવા માંડતા ઓટો એલોય્ઝની ડિમાન્ડ પણ વધી ગઈ છે. તેથી માત્ર ભારતમાં જ નહિ, વિશ્વ આખામાં માગ નીકળી છે. 

હા, કોરોનાને કારણે દેશમાં ચાલતા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના 33 ટકા પ્રોજેક્ટ્સ તેના નિર્ધારિત સમયથી બે વર્ષ પાછળ ચાલી રહ્યા છે. પરંતુતેમાં હવે ખાસ્સો વેગ આવી ગયો છે. તેમનું કહેવું છે કે સ્ટીલ બજારના ચાર મુખ્ય ખેલાડીઓ છે. તેમાં જિન્દાલ સ્ટીલ, ટાટા સ્ટીલ, સેઈલ અને એસ્સાર મિત્તલનો સમાવેશ થાય છે.

સ્ટીલના માર્કેટ પર આ ચાર કંપનીઓની મોનોપોલી સ્થપાઈ ગઈ છે. આ તમામ કંપનીઓનું ટર્નઓવર રૂા. 1 લાખ કરોડથી વધુનું છે. તેમને 4-5 વર્ષથી તગડી ડિમાન્ડ ન મળતા સારા ભાવ નહોતા મળતા. હવે એકાએક ડિમાન્ડમાં ઊછાળો આવતા તેમણે ભાવ વધાર્યા છે. ડિમાન્ડની તુલનાએ ઉત્પાદન ઓછું પણ છે. પરિણામે ભાવમાં વધારો થયો છે.

સ્ટીલની સાથે સાથે જ મેંગેનેઝ, સિલિકોન અને એલ્યુમિનિયમ એલોય્ઝના ભાવમાં પણ વધારો થયો છે. જુદી જુદી ટકાવારીમાં આ ધાતુઓ અને પદાર્થો સ્ટીલના ઉત્પાદનમાં ઉપયોગમાં લેવામાંઆવે છે.

હાલમાં જોવા મળેલા સ્ટીલના ભાવના ઊછાળા માટે અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનું ટ્રેડ વૉર કોઈપણ રીતે જવાબદાર જણાતું ન હોવાનું જણાવતા અમદાવાદના સ્ટીલ ઉત્પાદકોના એસોસિયેશનના એક હોદ્દેદાર જણાવે છે કે કોવિડ-19ને કારણે અટકી પડેલા પ્રોજેક્ટ એકાએક ધમધમવા માંડતા સ્ટીલની ડિમાન્ડમાં ખાસ્સો વધારો આવ્યો છે. 

બાંધકામ ઉદ્યોગ સાથે સંકળાયેલપા બિલ્ડરો પણ સ્વીકારે છે કે પ્રોજેક્ટ્સના કામકાજ વધી જતાં સ્ટીલની ડિમાન્ડ વધી રહી છે. તેની સીધી અસર તેના ભાવ વધારા સ્વરૂપે જોવા મળી છે. તેની અસર પ્રોપર્ટીના ભાવના વધારા સ્વરૂપે જોવા મળી શકે છે. 

from Gujarat News - Gujarat Samachar : World's Leading Gujarati Newspaper https://ift.tt/36SuNZ7